Гісторыя беларускага парламентарызму

Інстытут парламентарызму ў Рэспубліцы Беларусь мае шматвяковую гісторыю, неаддзельную ад развіцця яе дзяржаўнасці. У Беларусі існавалі амаль усе віды і формы прадстаўнічай дэмакратыі, вядомыя ў Еўропе. Вытокі беларускага парламентарызму бяруць свой пачатак у Полацкім вечы, соймах Вялікага княства Літоўскага і Рэчы Паспалітай, Дзяржаўнай думе Расійскай імперыі. У савецкую эпоху народнае волевыяўленне ажыццяўлялася ў час правядзення ўсебеларускіх з'ездаў Саветаў і скліканняў Вярхоўнага Савета Беларускай ССР. 27 ліпеня 1990 года Вярхоўны Савет прыняў Дэкларацыю аб дзяржаўным суверэнітэце Беларускай Савецкай Сацыялістычнай Рэспублікі. У жніўні 1991 года было абвешчана аб палітычнай і эканамічнай незалежнасці, і Дэкларацыя аб дзяржаўным суверэнітэце набыла статус канстытуцыйнага акта. Беларусь у гэты перыяд з'яўлялася парламенцкай рэспублікай. 15 сакавіка 1994 года была прынята новая Канстытуцыя Рэспублікі Беларусь, якой уводзіўся інстытут прэзідэнцтва. Прэзідэнт Рэспублікі Беларусь з'яўляецца кіраўніком дзяржавы і выканаўчай улады. У адпаведнасці са зменамі і дапаўненнямі, унесенымі ў Канстытуцыю Рэспублікі Беларусь рэспубліканскім рэферэндумам 24 лістапада 1996 года, прадстаўнічым і заканадаўчым органам краіны з'яўляецца Парламент — Нацыянальны сход Рэспублікі Беларусь. Парламент складаецца з дзвюх палат — Савета Рэспублікі і Палаты прадстаўнікоў.

Храналогія

X — XI стагоддзя.	Племянныя народныя сходы на беларускіх землях пераўтворацца ў органы тэрытарыяльнага самакіравання — веча.
XI — XII стагоддзя.	Найбольшую вядомасць і значнасць атрымлівае Полацкае веча, рашэнні якога абавязковыя для жыхароў усяго княства.
XIII стагоддзе.	Стварэнне Вялікага княства Літоўскага.
XV стагоддзе.	Вылучэнне шляхты і мяшчан (гараджан) з масы мясцовага насельніцтва прывяло да з'яўлення саслоўна-прадстаўнічых органаў — соймаў.
29 верасня 1529 года.	Увядзенне ў дзеянне Статута Вялікага княства Літоўскага.
1566 год.	Прыняцце новай рэдакцыі Статута Вялікага княства Літоўскага.
1569 год.	Аб'яднанне Вялікага княства Літоўскага з Каралеўствам Польскім у Рэч Паспалітую.
1588 год.	Прынята новая рэдакцыя Статута Вялікага княства Літоўскага, якая замацоўвае заканадаўчую ўладу за соймам, выканаўчую — за Вялікім князем і радай, судовая — за вялікакняскім і галоўным суддзей, а таксама за мясцовымі суддзямі.
1840 год.	На беларускіх землях спынена дзеянне Статута Вялікага княства Літоўскага і ўведзена расійскае заканадаўства.
1906 — 1917 гады.	Прадстаўнікі беларускіх губерняў ўдзельнічаюць у выбарах і рабоце Дзяржаўнай думы Расійскай імперыі.
3 лютага 1919 года.	У Мінску праходзіць I Усебеларускі з'езд Саветаў.
1920 — 1937 гады.	Праведзена адзінаццаць усебеларускіх з'ездаў Саветаў (два пазачарговых).
1937 год.	Прынята новая Канстытуцыя БССР, у адпаведнасці з якой Усебеларускі з'езд Саветаў заменены аднапалатным парламентам — Вярхоўным Саветам БССР.
26 чэрвеня 1938 года.	Адбыліся першыя выбары ў Вярхоўны Савет БССР.
1978 год.	Пазачарговая дзевятая сесія Вярхоўнага Савета БССР дзевятага склікання прыняла новую Канстытуцыю БССР.
27 ліпеня 1990 года.	Вярхоўны Савет прыняў Дэкларацыю аб дзяржаўным суверэнітэце Беларускай Савецкай Сацыялістычнай Рэспублікі.
13 чэрвеня 1991 года.	Прыняты Закон «Аб народным галасаванні (рэферэндуме) у Рэспубліцы Беларусь».
15 сакавіка 1994 года.	Вярхоўным Саветам Рэспублікі Беларусь прынята новая Канстытуцыя Рэспублікі Беларусь, якой уведзены інстытут прэзідэнцтва.
24 лістапада 1996 года.	Адбыўся рэспубліканскі рэферэндум па ўнясенні змяненняў і дапаўненняў у Канстытуцыю Рэспублікі Беларусь, якія прадугледжваюць стварэнне двухпалатнага парламента — Нацыянальнага сходу Рэспублікі Беларусь, які складаецца з Савета Рэспублікі і Палаты прадстаўнікоў.
13 студзеня 1997 года.	Адкрыцце першай сесіі Савета Рэспублікі Нацыянальнага сходу Рэспублікі Беларусь першага склікання.
19 снежня 2000 года.	Адкрыцце першай сесіі Савета Рэспублікі Нацыянальнага сходу Рэспублікі Беларусь другога склікання.
15 лістапада 2004 года.	Адкрыцце першай сесіі Савета Рэспублікі Нацыянальнага сходу Рэспублікі Беларусь трэцяга склікання.
31 кастрычніка 2008 года.	Адкрыцце першай сесіі Савета Рэспублікі Нацыянальнага сходу Рэспублікі Беларусь чацвертага склікання.
19 кастрычніка 2012 года.	Адкрыцце першай сесіі Савета Рэспублікі Нацыянальнага сходу Рэспублікі Беларусь пятага склікання.
12 кастрычніка 2016 года.	Адкрыцце першай сесіі Савета Рэспублікі Нацыянальнага сходу Рэспублікі Беларусь шостага склікання.

ПАРЛАМЕНТ - Нацыянальны сход Рэспублікі Беларусь
ПАРЛАМЕНТ - Нацыянальны сход Рэспублікі Беларусь другога склікання
ПАРЛАМЕНТ - Нацыянальны сход Рэспублікі Беларусь трэцяга склікання
ПАРЛАМЕНТ - Нацыянальны сход Рэспублікі Беларусь чацвёртага склікання
ПАРЛАМЕНТ - Нацыянальны сход Рэспублікі Беларусь пятага склікання
ПАРЛАМЕНТ - Нацыянальны сход Рэспублікі Беларусь шостага склікання